Paglalahad ng Unit 3

Mga dapat tandaan sa buong yunit 3 (Buod ng yunit 3):


Ano ang Ponolohiya?

- ay pag-aaral ng mga tunog. Ano wika sa mundo, kapag nais pag-araln dy kailangan unang pag-aralan an g tungkol sa mga tunog. Tulad ng winag Filipno. Sa wikang Filipino, ang bawat tunog ay may katumbas na kahulugan... halimwa ang salitang bana na ibig sabihin ay small lake sa english. kapag dinagdagan ng letrang t ay magiging banta na ibig sabihin ay threat. Ito ang ibig sabihin ng ang bawat tunog o titik ay may katumbas na kahulugan.


Ano ang ponema? - ay pinakamaliit na tunog o tinatawag din isang titik. May 2 uri ang ponema, ito ay ang segmantal at suprasegmantal. Ano ang segmental? ito ay ang patinig (vowels) na mga titik at katinig (constonants). Ano naman ang suprasegmantal? ito'y paghinto, pagtaas-pababa ng tunog, diin at pagpapahaba ng tunog.

hamibawa ng diin ... bukas(ang diin ay nasa pantig na kas) nangangahulugan ng open sa eng. BukAS (ANG DIIN AY NASA PANTIG NA BU) nangangahulugan ng next day o tomorrow.


halimbawa ng pagpapahaba ng tunog... ga:ling - source galing - excellence. ha:mon - challenge, hamon - ham


pataas at pababang tunog. Sino ang pumatay, ikaw pataas na tunog ang salitang patay ay nangangahulugan ng di-tiyak o hindi segurado. pababang tunog - nangangahulugan na katiyakan na siya nga ang pumatay.


May mga ponemang patinig na maaring magpalitan na hindi nagbabago ang kahulugan... halimbawa.. babae- babai. pero mayroon din na nagpapalitan na nagbabago ang kahulugan... halimbawa, mesa - table misa - mass. ang ibang mga halimbawa ay makikita sa inyong workbuk.

Ano ang digrap? ito'y ang kambal katinig na iisang tunog. Bagamat na dalawang titik pero may isang tunog lamang. Maaaring makita sa unahan, git, o hulihan. ang mga halimbawa ay nasa inyong workbuk pahinag 16.


Ano ang kambal katinig o klaster? - mga salitang mayroon magkasunod na katinig matatagpuan sa loob ng isang pantig. makikita ang mga halimbawa sa pahina16. marami tayong mga kambal katinig ay dahil sa paghihiram sa wikang english at wikang Kastila.


Ano ang Diptonggo? - isang patinig at malapatinig na /y/ at /w/ iw/ ew/ ey/ iy/ oy/ at /oy/ na nasa isang pantig. kapag wala sa loob ng pantig ay hindi matatawag na diptonggo. halimbawa.. a-li-wan hindi ito diptonngo. a- liw ito ay diptonggo kasi ang iw ay magkasama sa isang pantig. iang iban halimbawa ay makikita sa pahina 17.


Ponemang katinig na p at b. kapag ang sal;itang ugat ay nag-uumpisa sa titik na p o b ang sing, sang, pang, ay nagiging sim, sin, at pam. makikita ang mga halimbawa sa workbuk pahina 17.


Ponemang katinig na l, l, r, s,at t... kapag ang mga SALITANG UGAT ay nag-uumpisa sa d,l,r,s, o t, ang sang, sing, pang ay nagiging san, sin, at pan. nawawala ang g. makikita ang mga halimbawa sa pahina 17.


Ano ang Morponolohiya?

kung ang ponolohiya ay apg-aaral ng mga tunog, ito naman ay pag-aaral ng mga salita.


Ano ang morpema?... ay pinakamaliit na yunit ng salita. ibig sabihin.... salitang -ugat.


3 uri ng morpema


1. Morpemang binubuo ng isang ponemang. ito ang ponemang a na ibig sabihin ay babae. makikita ang mga halimbawa sa pahina. 19.


2. Morpemang binubuo ng panlapi. tulad ng um. makikita ang mga halimbawa sa pahina 19.


3. Morpemang binubuo ng salitang-ugat. halimbawa... basa, uwi, kain, sayaw.


Ano ang Sintaks? - ay pag-aaral ng mga salita para makabuo ng isang pangungusap o sentens.

may mahalagang sangkap ang isang sintaks o sentens. ito ay ang gramatika. sempre kailangan ang mga tuntunin sa gramatika sa pagbubuo ng isang sentens halimbawa.. Ang Pilipinas ay isang umuunlad na bansa. Pilipinas ay ang simuno o paksa.

Ang wikang Filipino ay naghihiram sa dalawang wika. ito ay ang wikang katutubo at wikang banyaga. Anu- ano ang mga wikang katutubo? - ang mga dayalekto o wikain na natatagpuan sa Pilipinas. tulad ng Hiligaynon, waray, Ilokano, Muslim at maraming iba. Anu-ano naman ang mga wikang banyaga? ... tulad ng mga English, Espanyol. Italyano, latin at ibp. makikita ang mga halimbawa sa pahina 20-22.

Kapag ang wikang Filipino ay maghihiram sa wikang katutubo ang baybay o ispeling ay hindi binabago halimbawa, hadji, laswa, daku, pinakbet atibp.

kapag sa wikang banyaga naman... kapag walang katumbas sa Filipino ay maaaring, sundin ang tuntunin na kung ano ang bigkas ay siyang sulat at kung ano ang sulat ay siayang basa.


Halimbawa makikita sa pahina 21. jeep - dyip.


Ang mga simbolong pang-agham ay hinihiram na walang pagnanago. upang maiwasan ang anumang magiging masamang maidududlot. ngunit kung salita tulad ng iron ay maaring isalin sa bakal.


Ang mga pangangalang pantangi ay maaring hindi na baguhin kung gumagamit ng mga letrang v, z, x, f, n, q. f, atbp. halimbawa Luson ay dapat Luzon. Canada hindi pweding Kanada kasi ang Canada ay proper noun. so mananatili ang C. Hindi dapat isalin sa K.

Ang alpabeatong Filipino ay binubuo na ng 30 titik. at tinatawag itong Pinayamang Alpabetong Filipino.


Pag aralan ito at maghanda para sa maikling pagsusulit sa susunod na metting.